Het einde van de SaaS-bubbel: GenAI geeft bedrijven de controle over software terug

De digitale wereld ondergaat een revolutie die velen nog niet ten volle beseffen. Twee schijnbaar onafhankelijke krachten komen samen om het spel voor kleine en middelgrote softwarebedrijven te veranderen.

De eerste drijfveer is de massale inzet van generatieve AI, die de manier waarop applicaties worden ontwikkeld drastisch verandert. Ontwikkeling wordt eenvoudiger, sneller en vooral goedkoper. De tweede drijvende kracht is de dominantie van SaaS-modellen, die in de afgelopen twee decennia belangrijke hulpmiddelen zijn geworden voor kleinere en middelgrote bedrijven, waardoor ze geavanceerde functionaliteit kunnen krijgen in ruil voor regelmatige maandelijkse betalingen die minder kosten dan het zou kosten om software intern te ontwikkelen.

Wat is SaaS?

SaaS (Software as a Service) is een model voor het leveren van softwareapplicaties waarbij de software wordt gehost op de servers van de leverancier en eindgebruikers er toegang toe hebben, bijvoorbeeld via een webbrowser. Bij dit model is lokale installatie en beheer van de software niet meer nodig en worden alle updates, onderhoud en beveiliging verzorgd door de serviceprovider. Met SaaS kunnen organisaties het gebruik van applicaties flexibel schalen en de kosten van de IT-infrastructuur minimaliseren.

Maar vandaag de dag, dankzij de explosieve groei van generatieve AI, krijgen kleinere en middelgrote bedrijven de mogelijkheid om te kiezen voor meer kosteneffectieve oplossingen op maat en zich te ontdoen (of te consolideren) van de overhead van het betalen voor externe SaaS. Dit is grotendeels te danken aan een paar sleutelfactoren.

Belangrijkste factoren die de prijs van software positief beïnvloeden

1. Snellere ontwikkeling dankzij goede taalmodellen

Door LLM te betrekken bij het ontwerp- en ontwikkelingsproces van software wordt de tijd die nodig is om een werkende applicatie te bouwen drastisch verkort. Taken die vroeger weken duurden, kunnen nu in dagen worden uitgevoerd. Het automatisch genereren van code, tests en documentatie verlaagt de ontwikkelingskosten met wel 40-60%.

2. Slimmere applicaties met lagere logische kosten

De komst van RAG-systemen (Retrieval-Augmented Generation) en MCP-servers (Model Context Protocol) maakt het mogelijk om geavanceerde AI direct in de applicatielogica in te bouwen. In plaats van complexe programmering van bedrijfsregels kunnen we AI gebruiken om complexe taken op te lossen met minimale codering.

3. Integratieplatforms van de volgende generatie

Tools zoals n8n en vergelijkbare AI-geïntegreerde platforms maken het mogelijk om geselecteerde taken op te lossen zonder gespecialiseerde code te hoeven schrijven. AI helpt de workflow te automatiseren en verschillende systemen op een intuïtieve manier met elkaar te verbinden.

De evolutie van de SaaS-markt

Huidige gegevens bevestigen veranderingen in de SaaS-markt, waarvan de kracht afneemt terwijl generatieve AI een middel wordt voor snellere en goedkopere applicatieontwikkeling.

Het is ook veelzeggend dat bedrijven tegenwoordig gemiddeld enkele tientallen tot honderden SaaS-applicaties beheren, waarbij de IT-afdeling slechts een fractie van de uitgaven controleert. Volgens een onderzoek van het Amerikaanse Zylo gebruiken organisaties over de hele wereld slechts ongeveer de helft van hun SaaS-licenties, wat neerkomt op een verspilling van financiële middelen die kan oplopen tot 500 miljoen pond per jaar aan ongebruikte licenties.

Van succes door de zeepbel naar rationalisatie

Het succes van vroege SaaS (2000-2010)

Het gebruik van SaaS begon rond 2000 en groeide geleidelijk uit tot de belangrijkste vorm van het implementeren van softwareapplicaties. Pioniers zoals Salesforce (2000), Google Apps (2006) of Tsjechische succesverhalen zoals Bohemian Coding (Sketch, later verkocht) wezen de weg. Het SaaS-model loste echte problemen op voor bedrijven, zoals geen installaties, automatische updates, beschikbaarheid vanaf elke locatie.

De zeepbel en de startup boom (2010-2020)

Het succes motiveerde duizenden nieuwe ondernemers. Goedkoop geld en de pre-Covid startup boom creëerden een omgeving waarin SaaS voor elke denkbare activiteit werd gemaakt. Gemotiveerde IT-enthousiastelingen richtten koste wat het kost projecten op. Sommigen uit passie, anderen met visioenen van explosieve groei en snel rijk worden. Maar de slimmeriken begrepen dat goudzoekers het best schoppen en saloons huren. En zo groeide er parallel een ecosysteem van startup-evenementen, incubators, coworking spaces en business coaching.

Afkoeling en rationalisatie (2020-heden)

Na Covid begon de markt te rationaliseren. Stijgende prijzen, marktcorrecties en het einde van goedkoop geld zorgden voor voorzichtiger investeerders. Maar paradoxaal genoeg blijft het aantal nieuwe SaaS-projecten stijgen - in plaats van robuuste projecten van investeerders ontstaan er gespecialiseerde tools van kleinere bedrijven.

Er zijn een aantal bedrijven die LinkedIn "spammen" en wanhopig proberen hun SaaS aan zoveel mogelijk klanten te verkopen. De markt waar de oververzadiging van deze tools het grootst is, is marketing. Honderden externe SaaS verkopers of verschillende interconnecties zitten vast op de grootste e-commerce platformen. Toch is dit in veel gevallen een software "bijlsoep".

De komst van GenAI en de herdefiniëring van de markt (2023-heden)

Volgens een analyse van Stanford hebben jonge werknemers in de meest blootgestelde AI-beroepen (waaronder software engineering, marketing en klantenservice) hun werkgelegenheid met 6% zien dalen. In mei 2023 gingen er in de VS 3.900 banen verloren als direct gevolg van AI, waardoor het die maand de op zeven na grootste banenvernietiger was.

Veel vooruitstrevende techbedrijven en investeerders zijn nu huiverig om te investeren in nieuwe SaaS - de dreiging is dat er tijdens de ontwikkeling iets opduikt dat hun product zal overtreffen. Tegelijkertijd neemt de noodzaak voor bedrijven toe om hun knowhow, gegevens en code te beschermen, omdat AI het veel gemakkelijker maakt om gegevens of zelfs hele software te kopiëren.

Waar het heen gaat: Een terugkeer naar maatwerkoplossingen

In de woorden van Michal Rost en Mark Rost van TRITON IT hebben kleine en middelgrote bedrijven nu een unieke kans om hun digitale verticale positie te versterken, zich te ontdoen van vendor lock-ins en de samenloop van externe forfaitaire betalingen voor een overvloed aan SaaS te consolideren.

Specifieke voorbeelden van transformatie

Locatie: 5 verschillende gespecialiseerde B2B SaaS voor 25.000 CZK per maand
Oplossing: Eén op maat gemaakte applicatie voor 150.000 Kč eenmalig en een aanzienlijk lagere servicefee

Voordelen van maatwerkoplossing:

• Volledige controle over functionaliteit
• Geen maandelijkse kosten
• Gegevensbescherming en knowhow
• Mogelijkheid tot nauwkeurige aanpassing aan bedrijfsprocessen
• Onafhankelijkheid van externe leveranciers

Technologische mogelijkheden van 2025

Met tools zoals:

• AI-codegeneratoren (Claude Dev, GitHub Copilot, Cursor)
• RAG-systemen voor intelligente verwerking van bedrijfsgegevens
• No-code/Low-code-platforms met AI-hulp
• N8nintegratietools met AI-mogelijkheden

kunnen robuuste toepassingen maken tegen minder dan de helft van de kosten van drie jaar geleden.

Een specifiek voorbeeld

Michal Rost van TRITON IT laat een voorbeeld zien van hoe de digitale vertical in de praktijk kan worden gedemonstreerd.

We hebben een zaak behandeld van een klant die een marketingbureau inschakelde voor het beheer van PPC-campagnes. De klant betaalde zelf de credits en daarnaast een aanzienlijke bureauvergoeding. Daarnaast adviseerde het bureau hem een gespecialiseerde SaaS voor het automatiseren van campagnes, die hij apart moest betalen. Na een rebranding en een wijziging in de eigendomsstructuur steeg de maandelijkse vergoeding voor deze ene tool echter tot meer dan 20.000 CZK. Toen we de situatie analyseerden, bleek dat de functie van deze tool volledig kon worden vervangen door eigen scripts en een eenvoudige automatiseringsworkflow. De klant bespaarde zo aanzienlijke middelen en kreeg tegelijkertijd controle over de gegevens en het proces.

Bewuste transformatie in plaats van revolutie

We zijn niet getuige van het einde van het SaaS-tijdperk, maar van de transformatie ervan. Bedrijven die hun behoeften goed kunnen inschatten en SaaS-tools oordeelkundig kunnen combineren met maatwerkoplossingen, zullen een concurrentievoordeel behalen.

GenAI democratiseert inderdaad softwareontwikkeling, maar het is een evolutie, geen revolutie. De sleutel tot succes blijft technische expertise, d.w.z. het vermogen om te beslissen wat te ontwikkelen, wat te kopen en hoe dit alles samen te brengen tot een functioneel geheel.